Không có sản phẩm nào trong giỏ hàng của bạn
BỆNH LÝ TUYẾN GIÁP & THAI KỲ: NHỮNG ĐIỂM CẦN NHỚ TRONG THỰC HÀNH LÂM SÀNG
27/11/2025
Admin
Thay đổi sinh lý tuyến giáp trong thai kỳ và ý nghĩa lâm sàng
Bệnh lý tuyến giáp là một trong những rối loạn nội tiết thường gặp nhất ở phụ nữ mang thai. Thai kỳ làm thay đổi sâu sắc hệ nội tiết, trong đó có tuyến giáp, và những biến đổi này có thể khiến việc chẩn đoán – theo dõi – điều trị trở nên phức tạp hơn. Ở quý 1 thai kỳ, nồng độ hCG tăng cao tự nhiên gây ức chế tuyến yên và làm giảm TSH sinh lý. Đồng thời, nhu cầu hormon giáp tăng từ 30–50% để đáp ứng nhu cầu phát triển của thai nhi và nhau thai. Hai rối loạn thường gặp nhất trong thai kỳ là suy giáp và cường giáp, trong đó suy giáp chiếm tỷ lệ cao hơn.
Các bệnh tuyến giáp tự miễn như Hashimoto và Basedow có thể thay đổi diễn tiến trong suốt thai kỳ, thậm chí bùng phát trở lại trong giai đoạn hậu sản. Vì vậy, phụ nữ có tiền sử bệnh giáp luôn cần được theo dõi sát đặc biệt trong ba tháng đầu, cuối thai kỳ và giai đoạn sau sinh.
Chẩn đoán rối loạn tuyến giáp trong thai kỳ
Việc chẩn đoán bệnh lý tuyến giáp ở phụ nữ mang thai dựa trên sự điều chỉnh chỉ số xét nghiệm theo từng tam cá nguyệt. Nồng độ TSH bình thường ở quý 1 dao động từ 0.1–2.5 mIU/L; quý 2 từ 0.2–3.0 mIU/L; và quý 3 từ 0.3–3.5 mIU/L. Đây là ngưỡng tham chiếu quan trọng để tránh chẩn đoán nhầm do TSH bị ảnh hưởng sinh lý bởi hCG trong giai đoạn đầu thai kỳ.
Khi nghi ngờ cường giáp, bác sĩ sẽ chỉ định đo FT4 hoặc FT3 – các xét nghiệm phản ánh chính xác hơn mức hormon giáp tự do trong máu. Những trường hợp nghi bệnh tuyến giáp tự miễn cần làm anti-TPO hoặc TRAb để xác định nguy cơ và hướng điều trị phù hợp. Siêu âm tuyến giáp không phải xét nghiệm bắt buộc thường quy, nhưng đóng vai trò quan trọng trong đánh giá cấu trúc tuyến giáp, phát hiện nhân giáp hoặc thay đổi mô tuyến liên quan bệnh tự miễn.
Việc không sử dụng tổng T3/T4 khi đã có FT4 là điều cần nhấn mạnh, vì tổng hormon dễ bị ảnh hưởng bởi tăng protein máu trong thai kỳ gây sai lệch kết quả.
Tầm quan trọng của chẩn đoán sớm đối với mẹ và thai nhi
Rối loạn chức năng tuyến giáp không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi. Đối với người mẹ, suy giáp hoặc cường giáp không kiểm soát có thể dẫn đến sẩy thai, tiền sản giật, sinh non, nhau bong non. Trong trường hợp cường giáp nặng, người bệnh có thể gặp loạn nhịp tim, suy tim hoặc cơn bão giáp – một biến chứng hiếm nhưng có nguy cơ tử vong cao. Phụ nữ có anti-TPO dương tính cũng có nguy cơ cao bị viêm giáp sau sinh.
Về phía thai nhi, nguy cơ chậm phát triển trí tuệ, suy giảm IQ, nhẹ cân, IUGR hoặc thậm chí chết lưu có thể xảy ra nếu tình trạng suy giáp hoặc cường giáp của mẹ không được kiểm soát. Trẻ sinh ra từ mẹ có TRAb cao còn có nguy cơ nhiễm độc giáp bẩm sinh, trong khi dùng thuốc kháng giáp liều cao hoặc thiếu/thừa iod trong thai kỳ có thể khiến trẻ bị suy giáp bẩm sinh. Những biến chứng này nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc chẩn đoán sớm và quản lý đúng cách trong thai kỳ.
Theo dõi chức năng tuyến giáp theo từng giai đoạn thai kỳ
Phụ nữ mang thai được khuyến cáo kiểm tra TSH và FT4 định kỳ mỗi 4–6 tuần để phát hiện sớm mọi thay đổi bất thường. Việc theo dõi cần đặc biệt nghiêm ngặt hơn ở các nhóm nguy cơ như phụ nữ có bệnh giáp tự miễn, tiền sử sẩy thai nhiều lần, đa thai, đã phẫu thuật tuyến giáp hoặc từng điều trị iod phóng xạ. Thai kỳ là giai đoạn nhu cầu hormon giáp biến động liên tục, do đó việc theo dõi thường xuyên giúp bác sĩ điều chỉnh thuốc kịp thời và duy trì chức năng giáp ổn định.
Điều trị bệnh lý tuyến giáp trong thai kỳ
Điều trị suy giáp
Suy giáp trong thai kỳ được điều trị bằng levothyroxin – tiêu chuẩn vàng hiện nay. Với những phụ nữ đã dùng thuốc trước khi mang thai, liều thường được khuyến nghị tăng thêm 20–30% ngay khi có thai để đáp ứng nhu cầu tăng hormon giáp. Mục tiêu điều trị là duy trì TSH dưới 2.5 mIU/L trong quý 1 và nằm trong giới hạn tham chiếu theo tam cá nguyệt trong các quý còn lại.
Điều trị cường giáp
Cường giáp do Basedow trong thai kỳ cần được điều trị thận trọng để tránh ảnh hưởng đến thai nhi. Trong quý 1, Propylthiouracil (PTU) là lựa chọn ưu tiên do nguy cơ dị tật bẩm sinh của thuốc methimazole (MMI) cao hơn. Từ quý 2 trở đi, bệnh nhân thường được chuyển sang MMI để hạn chế độc tính trên gan của PTU. Mục tiêu điều trị là duy trì FT4 ở mức giới hạn trên của bình thường. Iod phóng xạ tuyệt đối chống chỉ định trong thai kỳ.
Theo dõi sau sinh
Sau sinh, phụ nữ có anti-TPO dương tính có nguy cơ cao bị viêm giáp sau sinh. Do đó, xét nghiệm chức năng giáp được khuyến cáo kiểm tra lại sau 6 tuần để phát hiện tình trạng cường giáp hoặc suy giáp thoáng qua.
Dinh dưỡng và lối sống hỗ trợ chức năng tuyến giáp
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định chức năng tuyến giáp trong thai kỳ. Phụ nữ mang thai cần bổ sung iod khoảng 150–250 µg/ngày từ các loại prenatal vitamin tiêu chuẩn. Tuy nhiên, việc thừa iod có thể gây rối loạn chức năng giáp ở thai nhi nên cần tránh dùng quá liều hoặc sử dụng nhiều nguồn bổ sung iod khác nhau mà không có hướng dẫn.
Selenium với liều 50–100 mcg/ngày và vitamin D đã được ghi nhận có tác dụng hỗ trợ bệnh tuyến giáp tự miễn trong một số nghiên cứu. Ngoài ra, việc hạn chế các thực phẩm goitrogen sống như cải xoăn, bắp cải, đậu nành là cần thiết, nhưng hoàn toàn an toàn khi các thực phẩm này được nấu chín.
NAM DƯỢC PHÚC HOÀN – THƯƠNG HIỆU UY TÍN VỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE THEO YHCT
Nam Dược Phúc Hoàn là thương hiệu uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe theo Y học cổ truyền, đồng thời là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng chất lượng cao.
Với sứ mệnh mang đến những giải pháp an toàn – hiệu quả – bền vững, Nam Dược Phúc Hoàn luôn cam kết lựa chọn nguyên liệu sạch, quy trình sản xuất chuẩn mực và đặt lợi ích sức khỏe của người tiêu dùng lên hàng đầu.
📞 Hotline: 0568 816 666
🏠 Địa chỉ: 43 ngõ 71 Hoàng Văn Thái, Phương Liệt, Hà Nội
🔹 Fanpage: Đông Y Trị Liệu Nam Dược Phúc Hoàn | Hanoi
📱 Zalo OA: 0568 816 666
