NGUYÊN TẮC AN TOÀN KHI SỬ DỤNG THUỐC TRÊN LÂM SÀNG

Những lưu ý quan trọng giúp giảm biến chứng và đảm bảo an toàn cho bệnh nhân

Trong môi trường lâm sàng, việc sử dụng thuốc chính xác không chỉ liên quan tới hiệu quả điều trị mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng người bệnh. Một sai sót nhỏ trong tiêm truyền, pha thuốc hoặc theo dõi có thể dẫn đến phản ứng nặng, sốc thuốc hoặc ngừng tim – ngừng thở. Bài viết dưới đây tổng hợp những nguyên tắc quan trọng mà nhân viên y tế cần ghi nhớ khi dùng thuốc cho bệnh nhân.

1. Theo dõi mạch – huyết áp khi dùng thuốc tác động lên tim mạch

Một số thuốc đòi hỏi phải đánh giá dấu hiệu sinh tồn trước khi sử dụng:

Digoxin

Nếu bệnh nhân có mạch < 60 lần/phút, phải ngừng thuốc ngay.
Vì digoxin tăng nguy cơ loạn nhịp nặng trong tình trạng nhịp chậm.

Adalat nhỏ dưới lưỡi (Nifedipin)

Chỉ dùng khi huyết áp tăng cao hoặc rất cao theo chỉ định bác sĩ.
Cách nhỏ an toàn: dùng kim tiêm để chọc thủng viên thuốc rồi nhỏ giọt → giúp ra thuốc từ từ.
Không dùng kim to (kim 18 hoặc kim truyền dịch) vì thuốc ra quá nhiều → tụt huyết áp đột ngột.
Sau khi nhỏ thuốc, cần theo dõi huyết áp sát để xử trí kịp thời.

2. Tiêm các thuốc ức chế hô hấp phải cực kỳ thận trọng

Seduxen (Diazepam) / Morphin tiêm tĩnh mạch

Luôn bơm thật chậm.
Chuẩn bị ambu + mask sẵn để cấp cứu hô hấp.
Vì các thuốc này ức chế trung tâm hô hấp, có thể làm bệnh nhân ngừng thở bất ngờ.

3. Thuốc gây rối loạn điện giải cần chuẩn bị thuốc giải kèm theo

Magie sulfat (MgSO₄)

Dùng cho bệnh nhân có nguy cơ co giật, tiền sản giật.
Cần chuẩn bị sẵn 1 ống Calcium gluconate để xử trí khi bệnh nhân tụt calci → ngừng thở, loạn nhịp.

Kali truyền tĩnh mạch

Phải pha loãng bắt buộc, không truyền nhanh.
Kali đậm đặc gây loạn nhịp, rung thất, thậm chí ngừng tim.
Khi truyền, cần theo dõi nhịp tim liên tục và tuân thủ đúng tốc độ theo y lệnh.

Insulin trong tăng kali máu

Khi giảm kali máu bằng insulin, phải pha vào dung dịch glucose ưu trương để tránh tụt đường huyết nguy hiểm.

4. Lưu ý khi tiêm truyền đường tĩnh mạch

Truyền muối calci

Tuyệt đối không để chệch ven vì có thể gây hoại tử mô.
Cần kiểm tra ven chắc chắn trước khi bơm.

Không truyền chung với Natri bicarbonat 1,4%

Khi bệnh nhân cần đặt 2 đường truyền, không được truyền chung các dịch khác với NaHCO₃ 1,4% vì dễ gây kết tủa.

5. Xử trí phản ứng dị ứng thuốc ngay lập tức

Trong/sau khi tiêm thuốc hoặc truyền dịch, nếu bệnh nhân xuất hiện:

Đau ngực
Mẩn ngứa
Khó thở
Chóng mặt

→ Tiêm tĩnh mạch ngay 1 ống Solu-Medrol / Solumedon / Diphenhydramine mà không chờ y lệnh.
Đây là quy tắc an toàn sơ cấp để ngăn ngừa sốc phản vệ.

Luôn mang theo hộp chống sốc trong mọi tình huống thực hiện thủ thuật hoặc dùng thuốc.

6. Nguyên tắc pha thuốc kháng sinh – tránh kết tủa và sốc thuốc

Những trường hợp tuyệt đối tránh:

Không pha Ceftriaxone với Ringer Lactate
→ vì RL chứa calci → gây kết tủa → có thể gây tắc mạch hoặc sốc thuốc.
Không pha Dimedrol chung với bất kỳ loại kháng sinh nào trong cùng một chai dịch truyền.
Dung dịch pha an toàn nhất cho đa số kháng sinh: NaCl 0.9%.

Khi tiêm nhiều kháng sinh khác nhau

Phải tráng dây truyền và kim luồn bằng nước muối sinh lý trước – giữa – sau mỗi loại thuốc.
Mục đích: ngăn phản ứng hóa học giữa các thuốc → kết tủa → tắc mạch.

7. Truyền dịch – tiêm thuốc đúng y lệnh và theo dõi liên tục

Trong suốt quá trình dùng thuốc:

Theo dõi mạch, huyết áp, nhịp thở, SpO₂.
Kiểm tra màu sắc da, tình trạng tĩnh mạch, phản ứng toàn thân.
Báo bác sĩ ngay nếu có bất kỳ bất thường nào.

NAM DƯỢC PHÚC HOÀN – THƯƠNG HIỆU UY TÍN VỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE THEO YHCT
Nam Dược Phúc Hoàn là thương hiệu uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe theo Y học cổ truyền, đồng thời là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng chất lượng cao.
Với sứ mệnh mang đến những giải pháp an toàn – hiệu quả – bền vững, Nam Dược Phúc Hoàn luôn cam kết lựa chọn nguyên liệu sạch, quy trình sản xuất chuẩn mực và đặt lợi ích sức khỏe của người tiêu dùng lên hàng đầu.
📞 Hotline: 0568 816 666
🏠 Địa chỉ: 43 ngõ 71 Hoàng Văn Thái, Phương Liệt, Hà Nội
🔹 Fanpage: Đông Y Trị Liệu Nam Dược Phúc Hoàn | Hanoi
📱 Zalo OA: 0568 816 666