Không có sản phẩm nào trong giỏ hàng của bạn
TÁC ĐỘNG BẤT LỢI CỦA ADRENALINE TRONG CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN
24/11/2025
Admin
Adrenaline là thuốc trụ cột trong phác đồ cấp cứu ngừng tuần hoàn. Nhờ tác động mạnh lên thụ thể α-adrenergic, thuốc giúp tăng áp lực động mạch tâm trương, cải thiện tưới máu mạch vành, tạo điều kiện để cơ tim hồi phục và thiết lập lại tuần hoàn tự phát (ROSC). Tuy nhiên, đi kèm với lợi ích đó là hàng loạt những tác động bất lợi nghiêm trọng mà người làm chuyên môn cần nắm rõ.
Thực tế, adrenaline không phải là “thuốc hồi sinh” đúng nghĩa; nó chỉ hỗ trợ quá trình hồi sức khi ép tim ngoài lồng ngực được thực hiện hiệu quả. Nếu dùng sai liều, sai thời điểm hoặc kỳ vọng quá mức, thuốc có thể gây tổn thương cơ tim, não, vi mạch và làm xấu kết cục sau hồi sức.
Dưới đây là phân tích đầy đủ về các tác động bất lợi của adrenaline trong cấp cứu ngừng tuần hoàn.
1. Adrenaline làm tăng nhu cầu oxy cơ tim, tăng rối loạn nhịp – gánh nặng cho một quả tim đang “chết đói”
Adrenaline kích hoạt thụ thể β1-adrenergic, dẫn đến tăng:
-
Tần số tim
-
Sức co bóp cơ tim
-
Tốc độ dẫn truyền
-
Nguy cơ loạn nhịp nhanh
Điều này vô tình làm tăng mạnh nhu cầu oxy của cơ tim – trong khi giai đoạn ngừng tuần hoàn, lượng oxy cung cấp đã cực kỳ thấp.
Nhiều nghiên cứu cho thấy chỉ sau thời gian ngắn dùng adrenaline:
-
Dự trữ ATP giảm sâu
-
Tích tụ lactate trong tế bào cơ tim
-
Rối loạn cân bằng ion nội bào
-
Tổn thương chức năng ty thể
-
Rối loạn chức năng co bóp sau ROSC
Nói cách khác, adrenaline có thể cung cấp “một chút máu cứu đói”, nhưng ngay lập tức bắt quả tim làm việc nhiều hơn, dẫn đến nguy cơ:
-
Loạn nhịp thất
-
Tái ngừng tim
-
Tổn thương cơ tim sau hồi sức
Đây là lý do Adrenaline không làm tăng tỷ lệ sống xuất viện có kết cục thần kinh tốt, dù giúp tăng tỷ lệ ROSC.
2. Adrenaline gây hoạt hóa tiểu cầu, thúc đẩy đông máu – làm nặng thêm thiếu máu cục bộ ở tim và não
Một trong những tác động ít được nhắc đến nhưng rất quan trọng của adrenaline là:
-
Tăng kết tập tiểu cầu
-
Tăng hoạt hóa hệ đông máu
-
Làm co mạch mạnh cả ở hệ vi tuần hoàn
-
Tăng sức cản ngoại biên ở cấp độ mao mạch
Trong giai đoạn hồi sức, khi mô đã bị thiếu máu kéo dài, sự co thắt mạnh của vi mạch khiến:
-
Huyết khối nhỏ hình thành dễ hơn
-
Tưới máu mô phục hồi chậm
-
Tổn thương tái tưới máu xảy ra nặng hơn
Đặc biệt, não bộ là cơ quan nhạy cảm nhất với thiếu oxy.
Vô tình, adrenaline có thể:
-
Cứu được tim đập lại
-
Nhưng để lại não trong tình trạng tổn thương không hồi phục
Điều này giải thích vì sao:
➡ Tỷ lệ ROSC tăng khi dùng adrenaline
➡ Nhưng tỷ lệ sống sót có chức năng thần kinh tốt lại không tăng, thậm chí giảm.
Nhiều nghiên cứu ghi nhận những bệnh nhân sống sót sau hồi sức bằng adrenaline có điểm số Rankin 4–5, tức là:
-
Sống nhưng phụ thuộc hoàn toàn
-
Mức độ tàn tật nặng
-
Chất lượng cuộc sống rất thấp
3. Adrenaline tăng tuần hoàn ở mạch lớn nhưng lại làm co thắt vi mạch – kéo dài thiếu máu cục bộ
Adrenaline ưu tiên dồn máu về các mạch lớn, giúp duy trì áp lực trung tâm (động mạch chủ) để cải thiện tưới máu mạch vành.
Tuy nhiên, điều này có mặt trái:
-
Mao mạch và các mạch nhỏ co chặt
-
Mô ngoại vi tiếp tục thiếu oxy
-
Quá trình tái tưới máu bị trì hoãn
-
Nguy cơ hoại tử mô tăng lên
Trong giai đoạn sau ROSC, điều này góp phần vào hội chứng sau ngừng tuần hoàn, trong đó:
-
Toan chuyển hoá kéo dài
-
Tổn thương đa cơ quan
-
Viêm hệ thống lan rộng
-
Tiên lượng xấu hơn đáng kể
4. Không có lợi khi tăng liều – liều cao adrenaline gây hại nhiều hơn lợi
Các phác đồ quốc tế (AHA, ERC) đều nhất quán rằng:
-
1 mg adrenaline IV mỗi 3–5 phút là liều chuẩn
-
Liều cao hơn hoàn toàn không cải thiện sống còn
-
Liều cao làm tăng tổn thương thần kinh và tổn thương cơ tim
Việc dùng liều cao từng được thử nghiệm trong quá khứ, nhưng kết quả cho thấy:
❌ Không tăng cơ hội ROSC
❌ Không tăng cơ hội sống sót xuất viện
❌ Tăng biến chứng tim mạch và thần kinh
Do đó, sử dụng liều adrenaline cao là sai lầm nghiêm trọng trong cấp cứu.
5. Vai trò thuốc chống loạn nhịp: Amiodarone – Lidocain
Amiodarone và Lidocain đều được dùng trong ngưng tim do:
-
Nhịp nhanh thất vô mạch
-
Rung thất kháng sốc
Các nghiên cứu cho thấy:
-
Không thuốc nào vượt trội về kết cục dài hạn
-
Không cải thiện tỷ lệ sống xuất viện trừ trường hợp có người chứng kiến ngừng tim và cấp cứu rất sớm
-
Chỉ giúp tăng ROSC và tăng khả năng đến được bệnh viện
Trong vận chuyển dài hoặc cấp cứu ngoài viện, nếu xử trí rung thất/nnhịp nhanh thất mất mạch khó khăn, Lidocain có thể được ưu tiên nhờ đặc tính ổn định nhịp tốt và ít tác dụng phụ hơn khi vận chuyển.
6. Mục tiêu của cấp cứu không chỉ là “tim đập lại” mà là phục hồi chức năng thần kinh
Điều quan trọng nhất trong hồi sức ngừng tuần hoàn không phải là việc tim đập lại, mà là:
Bảo vệ não — khôi phục chức năng thần kinh
Do đó, các nguyên tắc vàng khi hồi sức là:
-
Ép tim chất lượng cao
-
Giảm tối đa thời gian ngừng tưới máu não
-
Sốc điện sớm khi có chỉ định
-
Dùng adrenaline đúng liều
-
Kiểm soát và điều chỉnh nguyên nhân
Bởi nếu chỉ đạt được ROSC nhưng để lại tổn thương não nặng, bệnh nhân sẽ sống trong tình trạng:
-
Phụ thuộc
-
Không nhận thức
-
Không thể sinh hoạt
-
Không thể giao tiếp
Một kết cục mà người nhà và người thầy thuốc đều không mong muốn.
NAM DƯỢC PHÚC HOÀN – THƯƠNG HIỆU UY TÍN VỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE THEO YHCT
Nam Dược Phúc Hoàn là thương hiệu uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe theo Y học cổ truyền, đồng thời là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng chất lượng cao.
Với sứ mệnh mang đến những giải pháp an toàn – hiệu quả – bền vững, Nam Dược Phúc Hoàn luôn cam kết lựa chọn nguyên liệu sạch, quy trình sản xuất chuẩn mực và đặt lợi ích sức khỏe của người tiêu dùng lên hàng đầu.
📞 Hotline: 0568 816 666
🏠 Địa chỉ: 43 ngõ 71 Hoàng Văn Thái, Phương Liệt, Hà Nội
🔹 Fanpage: Đông Y Trị Liệu Nam Dược Phúc Hoàn | Hanoi
📱 Zalo OA: 0568 816 666
