Tại Sao Chấn Thương Sọ Não Không Được Truyền Đường?

24/11/2025

Admin

Trong cấp cứu chấn thương sọ não (CTSN), một trong những nguyên tắc quan trọng là không truyền glucose tĩnh mạch. Nhiều người thường thắc mắc tại sao lại như vậy, trong khi glucose là nguồn năng lượng chính cho cơ thể. Bài viết dưới đây sẽ giải thích một cách khoa học, chi tiết nhưng dễ hiểu để bạn nắm rõ cơ chế và ý nghĩa của hướng dẫn này.

1. Glucose làm tăng phù não và tăng áp lực nội sọ

Ở bệnh nhân CTSN, mô não bị chèn ép và thiếu oxy. Khi thiếu oxy, tế bào não không thể chuyển hóa glucose theo con đường hiếu khí mà buộc phải chuyển hóa theo con đường yếm khí, tạo ra:

Ít ATP hơn
Nhiều acid lactic hơn

Lượng acid lactic tăng cao làm:

Thay đổi tính thấm màng tế bào
Kéo nước từ khoảng gian bào vào trong tế bào
Gây phù não nội bào

Điều này làm áp lực nội sọ (ICP) tăng lên, gây tổn thương não nặng hơn. Vì vậy, khi điều trị CTSN, cần giảm chuyển hóa của não bằng:

Thuốc an thần
Kiểm soát đường huyết ở mức bình thường
Tuyệt đối không truyền glucose tĩnh mạch

2. Truyền glucose ưu trương không giúp giảm phù não – thậm chí làm nặng thêm

Nhiều người nhầm lẫn giữa glucose ưu trương và các dung dịch ưu trương giảm phù não như mannitol.

Glucose ưu trương gây hại vì:

Kéo nước vào mạch máu → tăng thể tích tuần hoàn
Tăng huyết áp → làm nặng thêm các trường hợp đang xuất huyết trong não
Không có tác dụng giảm phù não

Trong khi đó, mannitol có tác dụng ngược lại:

Tạo áp lực thẩm thấu kéo nước ra khỏi mô não
Làm giảm phù não
Thải hoàn toàn qua thận
Giảm áp lực nội sọ hiệu quả

3. Bệnh nhân CTSN thường bị tăng đường huyết phản ứng – không cần truyền thêm

Nhiều nghiên cứu cho thấy đa số bệnh nhân CTSN đều có tăng đường huyết ngay sau chấn thương. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi:

Mô não thiếu oxy
Não phát xung động kích thích hệ nội tiết
Các hormon tăng đường huyết được giải phóng mạnh mẽ như:
- Cortisol
- Catecholamine
- GH (Growth Hormone)

Đây gọi là tăng đường huyết phản ứng.

Điều này đồng nghĩa: cơ thể đã tự tăng glucose → không cần truyền thêm → truyền vào sẽ gây hại.

Trong trường hợp tăng đường huyết quá mức, bác sĩ sẽ cân nhắc dùng thuốc:

Nhóm biguanid
Sulfamid
Insulin

Nhằm tránh tổn thương não tiếp diễn do đường huyết quá cao.

4. Rối loạn điện giải sau chấn thương làm tế bào não dễ bị phù và chết

Sau CTSN, diễn ra hàng loạt biến đổi nguy hiểm ở mức độ tế bào:

– Tăng K+ ngoài tế bào → kéo Cl⁻ và nước vào trong tế bào

→ tế bào trương to → phù não nội bào nặng hơn.

– Thiếu oxy làm chuyển hóa không hoàn toàn

→ tăng acid lactic, chất trung gian, gốc tự do
→ làm độc tế bào
→ nước tiếp tục đi vào tế bào gây phù nặng.

– Mất K+ nội bào → khử cực màng tế bào

→ Ca²⁺ tràn ồ ạt vào tế bào
→ gây giảm ATP → tế bào chết.

– Ca²⁺ nội bào cao phá hủy màng tế bào

Hoạt hóa phospholipase A2, C
Thủy phân phospholipid màng
Giải phóng acid béo tự do (trong đó có acid arachidonic)
Làm màng tế bào tổn thương nặng → Ca²⁺ lại tiếp tục đi vào nhiều hơn

Khi quá trình này xảy ra, tế bào não phù lên, viêm và chết, làm tổn thương não ngày một nghiêm trọng.

NAM DƯỢC PHÚC HOÀN – THƯƠNG HIỆU UY TÍN VỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE THEO YHCT
Nam Dược Phúc Hoàn là thương hiệu uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe theo Y học cổ truyền, đồng thời là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng chất lượng cao.
Với sứ mệnh mang đến những giải pháp an toàn – hiệu quả – bền vững, Nam Dược Phúc Hoàn luôn cam kết lựa chọn nguyên liệu sạch, quy trình sản xuất chuẩn mực và đặt lợi ích sức khỏe của người tiêu dùng lên hàng đầu.
📞 Hotline: 0568 816 666
🏠 Địa chỉ: 43 ngõ 71 Hoàng Văn Thái, Phương Liệt, Hà Nội
🔹 Fanpage: Đông Y Trị Liệu Nam Dược Phúc Hoàn | Hanoi
📱 Zalo OA: 0568 816 666