Ung thư vú: Những điều cần biết để bảo vệ sức khỏe từ sớm

1. Tổng quan về ung thư vú và gánh nặng bệnh tại Việt Nam

Ung thư vú là bệnh ung thư phổ biến nhất ở nữ giới, xảy ra khi các tế bào bất thường trong mô vú phát triển không kiểm soát, hình thành khối u ác tính và có thể di căn sang các cơ quan khác.

Tại Việt Nam, ước tính mỗi năm ghi nhận khoảng 24.600 ca ung thư vú mới và khoảng 10.000 ca tử vong. Con số này cho thấy ung thư vú vẫn là một trong những mối đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe phụ nữ, để lại nhiều mất mát cho gia đình và xã hội.

Trên phạm vi toàn cầu, theo thống kê của WHO năm 2022, ung thư vú gây ra khoảng 670.000 ca tử vong mỗi năm, bất chấp những tiến bộ đáng kể của y học trong chẩn đoán và điều trị. Điều đó chứng tỏ gánh nặng của bệnh vẫn còn rất lớn và chưa có dấu hiệu giảm rõ rệt.

2. Tháng 10 – Tháng Nhận Thức Ung Thư Vú có ý nghĩa gì?

Tháng 10 hằng năm được công nhận là Tháng Nhận Thức Ung Thư Vú trên toàn thế giới. Mục tiêu của chiến dịch là:

Nâng cao hiểu biết cộng đồng về ung thư vú.
Khuyến khích phụ nữ tầm soát sớm và định kỳ.
Hỗ trợ tinh thần cho những người đang điều trị ung thư vú và gia đình họ.

Đây không chỉ là tháng nhắc nhớ về một căn bệnh có tỉ lệ mắc cao nhất ở phụ nữ, mà còn là lời kêu gọi mỗi người chủ động lắng nghe cơ thể, kiểm tra vú sớm và chăm sóc sức khỏe vú đúng cách.

3. Ung thư vú có thể gặp ở những ai?

Nhiều người vẫn nghĩ ung thư vú chỉ xảy ra ở những người có yếu tố nguy cơ đặc biệt như:

Có người thân ruột thịt từng mắc ung thư vú.
Mang đột biến gen BRCA1, BRCA2.
Thừa cân – béo phì, ít vận động.
Lạm dụng rượu, bia, thuốc lá, ăn uống kém lành mạnh.

Tuy nhiên, thực tế khoảng 50% ca ung thư vú xảy ra ở phụ nữ không có yếu tố nguy cơ rõ ràng ngoài giới tính và tuổi tác. Nghĩa là:

Bất kỳ phụ nữ nào, kể cả còn trẻ, đang khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh tật vẫn có thể mắc ung thư vú.
Bệnh xuất hiện phổ biến ở nữ giới tại 157/185 quốc gia trên thế giới, ở mọi châu lục.

Đáng lưu ý, nam giới cũng có thể mắc ung thư vú, chiếm khoảng 0,5–1% tổng số ca bệnh. Do thiếu nhận thức và ít chú ý tới vùng vú nên nhiều trường hợp ở nam giới chỉ phát hiện khi bệnh đã muộn.

Kết luận quan trọng: Ung thư vú không chừa một ai. Đừng chủ quan chỉ vì bản thân không có tiền sử gia đình hay yếu tố nguy cơ đặc biệt.

4. Vì sao ung thư vú nguy hiểm?

4.1. Giai đoạn sớm thường ít triệu chứng

Điểm nguy hiểm của ung thư vú là giai đoạn sớm thường không gây đau, không có biểu hiện rõ ràng, khiến nhiều người:

Bỏ qua các dấu hiệu nhỏ.
Trì hoãn việc đi khám.
Chỉ phát hiện khi khối u đã lớn hoặc đã lan đến hạch, cơ quan khác.

4.2. Nguy cơ di căn và ảnh hưởng toàn thân

Theo một số thống kê y khoa, khoảng 80% ung thư vú là thể xâm lấn, nghĩa là:

Tế bào ung thư có thể lan theo đường máu, đường bạch huyết đến phổi, gan, xương, não…
Một số hạch bạch huyết mang tế bào ung thư không sờ thấy bằng tay, khiến bệnh dễ bị bỏ sót nếu không tầm soát hình ảnh.

Ung thư vú vì vậy không chỉ là bệnh “tại tuyến vú” mà có thể ảnh hưởng toàn thân, tác động lớn đến sức khỏe, chất lượng sống và khả năng lao động của người bệnh.

5. Dấu hiệu nhận biết ung thư vú – đừng bỏ qua những thay đổi nhỏ

Ở giai đoạn muộn hơn, ung thư vú có thể biểu hiện bằng một số dấu hiệu sau:

Xuất hiện khối u hoặc cục cứng ở vú hoặc vùng nách, thường không đau.
Thay đổi kích thước, hình dạng hoặc bề mặt vú.
Da vú lõm, rỗ, sần sùi như vỏ cam, mẩn đỏ hoặc sưng.
Núm vú tụt vào, lệch, đổi màu, sưng đỏ.
Núm vú tiết dịch bất thường, có thể trong, vàng, xanh hoặc lẫn máu.
Sưng hạch vùng nách, vùng trên xương đòn.

Lưu ý:

Phần lớn các khối u ở vú là lành tính, như u xơ tuyến vú, nang tuyến vú… Tuy nhiên, mọi khối u hoặc vùng cứng bất thường đều cần được bác sĩ kiểm tra.
Nếu phát hiện ở giai đoạn sớm, khi khối u còn nhỏ và chưa lan đến hạch, khả năng điều trị thành công rất cao, nhiều trường hợp vẫn bảo tồn được tuyến vú.

6. Vai trò sống còn của việc tầm soát và phát hiện sớm

Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy, tại những quốc gia triển khai chương trình tầm soát ung thư vú hiệu quả từ năm 1980–2020, tỷ lệ tử vong do ung thư vú đã giảm khoảng 40%.

Lợi ích của phát hiện sớm:

Tăng tỷ lệ điều trị khỏi hoặc kiểm soát bệnh lâu dài.
Giảm nhu cầu phẫu thuật rộng, tăng khả năng bảo tồn tuyến vú.
Ít phải sử dụng phác đồ hóa trị mạnh, giảm tác dụng phụ.
Giảm chi phí điều trị và rút ngắn thời gian nằm viện.

Có hai trụ cột quan trọng:

Chẩn đoán sớm: đi khám ngay khi có bất kỳ bất thường nào ở vú.
Sàng lọc định kỳ: kể cả khi chưa có triệu chứng.

7. Khi nào cần tầm soát ung thư vú?

Khuyến cáo chung:

Phụ nữ 50–69 tuổi: nên chụp nhũ ảnh (mammography) định kỳ mỗi 1–2 năm.
Phụ nữ 40–49 tuổi: nên bắt đầu chụp nhũ ảnh sàng lọc, tần suất 1–2 năm/lần tùy theo đánh giá nguy cơ của bác sĩ.
Phụ nữ từ 30 tuổi trở lên, có triệu chứng mới xuất hiện ở vú hoặc nguy cơ cao (tiền sử gia đình, mang gen đột biến, đã từng mắc ung thư vú/buồng trứng…) cần được khám chuyên khoa và chụp nhũ ảnh/siêu âm theo chỉ định.
Phụ nữ dưới 50 tuổi: nên kết hợp khám lâm sàng vú 1 năm/lần, siêu âm vú khi có chỉ định và tự khám vú hàng tháng tại nhà.

Nam giới nếu thấy vùng vú có khối cứng, đau, núm vú tụt, tiết dịch hoặc loét cũng cần đi khám sớm, không nên chủ quan.

8. Cách tự khám vú tại nhà – thói quen nhỏ, lợi ích lớn

Tự khám vú là phương pháp đơn giản, không tốn chi phí nhưng rất hữu ích trong việc phát hiện sớm những thay đổi bất thường.

8.1. Nên khám vào thời điểm nào?

Phụ nữ đang có kinh: nên tự khám vú vào ngày thứ 5–7 của chu kỳ, khi mô vú mềm, ít chịu ảnh hưởng của hormone.
Phụ nữ mãn kinh: chọn một ngày cố định trong tháng (ví dụ ngày 1 hoặc ngày 15) và duy trì đều đặn.

Tần suất: 1 tháng/1 lần.

8.2. 4 bước tự khám vú đúng cách

Bước 1: Quan sát trước gương

Đứng thẳng, hai tay buông thõng, sau đó giơ tay lên cao.
Quan sát hai bên vú xem có sự khác biệt về kích thước, hình dạng, độ đối xứng, màu da, núm vú hay không.
Lưu ý các dấu hiệu: vú biến dạng, da lõm, nhăn, sần vỏ cam, núm vú tụt, chảy dịch.

Bước 2: Sờ nắn khi đứng hoặc lúc tắm

Giơ tay phải lên cao, dùng tay trái sờ nắn toàn bộ vú phải; sau đó đổi bên.
Dùng 3 đầu ngón tay (ngón trỏ, giữa, áp út) di chuyển theo vòng tròn từ ngoài vào trong, hoặc theo các đường dọc/chéo để đảm bảo không bỏ sót vùng nào, bao gồm cả vùng nách.
Tìm kiếm các khối cứng, vùng dày lên, chỗ đau hoặc khác biệt so với bên còn lại.

Bước 3: Sờ nắn khi nằm

Nằm ngửa, kê một chiếc gối mỏng dưới vai bên khám.
Thực hiện thao tác sờ nắn tương tự như khi đứng, theo hình xoắn ốc từ ngoài vào trong quầng vú.
Việc nằm ngửa giúp mô vú dàn đều, dễ phát hiện khối bất thường hơn.

Bước 4: Kiểm tra núm vú

Nhẹ nhàng bóp núm vú xem có dịch bất thường (trong, đục, vàng, xanh, nâu hoặc lẫn máu) chảy ra hay không.

Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu lạ, dù không đau, nên đến cơ sở y tế chuyên khoa sớm để được siêu âm, chụp nhũ ảnh và tư vấn bởi bác sĩ.

9. Làm sao để giảm nguy cơ ung thư vú?

Không có biện pháp nào phòng ngừa tuyệt đối ung thư vú. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy một số thay đổi trong lối sống có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh:

Duy trì cân nặng hợp lý, đặc biệt sau mãn kinh.
Tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần với các hoạt động như đi bộ nhanh, đạp xe nhẹ, bơi lội.
Hạn chế rượu bia, tránh hút thuốc lá và khói thuốc thụ động.
Ưu tiên chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn.
Cho con bú khi có điều kiện: một số nghiên cứu cho thấy cho con bú có thể giúp giảm nguy cơ ung thư vú.
Khám sức khỏe định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt nếu có người thân mắc ung thư vú/buồng trứng.

Những thói quen nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày chính là “lá chắn” lâu dài cho sức khỏe vú.

10. Thông điệp cuối: Ung thư vú không chừa một ai – nhưng chúng ta có thể chủ động bảo vệ mình

Tháng 10 – Tháng Nhận Thức Ung Thư Vú – là dịp để mỗi người:

Nhìn lại sức khỏe của chính mình.
Nhắc nhở mẹ, chị, bạn bè, đồng nghiệp đi tầm soát sớm.
Lan tỏa thông điệp: “Phát hiện sớm – cơ hội sống cao hơn”.

Hãy bắt đầu từ những việc rất đơn giản:

Tự khám vú mỗi tháng 1 lần.
Đi khám khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường.
Thực hiện chụp nhũ ảnh/siêu âm vú định kỳ theo lứa tuổi và nguy cơ.
Duy trì lối sống lành mạnh, vận động hợp lý, giữ tinh thần tích cực.

Ung thư vú có thể cướp đi sức khỏe và sinh mạng, nhưng không thể lấy đi quyền chủ động của chúng ta. Hiểu đúng, tầm soát sớm và hành động kịp thời chính là cách thiết thực nhất để bảo vệ bản thân và những người phụ nữ mà bạn yêu thương.

NAM DƯỢC PHÚC HOÀN – THƯƠNG HIỆU UY TÍN VỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE THEO YHCT
Nam Dược Phúc Hoàn là thương hiệu uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe theo Y học cổ truyền, đồng thời là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng chất lượng cao.
Với sứ mệnh mang đến những giải pháp an toàn – hiệu quả – bền vững, Nam Dược Phúc Hoàn luôn cam kết lựa chọn nguyên liệu sạch, quy trình sản xuất chuẩn mực và đặt lợi ích sức khỏe của người tiêu dùng lên hàng đầu.
📞 Hotline: 0568 816 666
🏠 Địa chỉ: 43 ngõ 71 Hoàng Văn Thái, Phương Liệt, Hà Nội
🔹 Fanpage: Đông Y Trị Liệu Nam Dược Phúc Hoàn | Hanoi
📱 Zalo OA: 0568 816 666