Bụi mịn bao trùm Hà Nội nhiều ngày: Cảnh báo rủi ro cho hệ hô hấp, tim mạch và sức khỏe cộng đồng

1. Bức tranh ô nhiễm không khí tại Hà Nội hiện nay

Những ngày gần đây, Hà Nội liên tục nằm trong nhóm thành phố ô nhiễm không khí cao trên thế giới.

Chỉ số AQI nhiều thời điểm ở ngưỡng xấu đến rất xấu, đặc biệt vào sáng sớm và ban đêm.
Nồng độ bụi mịn PM2.5 thường xuyên cao hơn khuyến cáo an toàn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Bầu trời xám đặc, nhiều người dễ nhầm là sương mù, nhưng thực tế đây là lớp bụi mịn tích tụ dày đặc ở tầng không khí thấp.

Hà Nội hiện đang bước vào “mùa ô nhiễm” kéo dài từ khoảng tháng 10 đến tháng 3 năm sau, với đặc trưng:

Trời hanh khô
Nhiệt độ chênh lệch mạnh giữa ngày và đêm
Ít gió, nhiều thời điểm lặng gió hoàn toàn

Điều này khiến bụi mịn không khuếch tán được, lơ lửng sát mặt đất, làm người dân hít phải nhiều hơn khi hít thở bình thường.

2. Vì sao Hà Nội liên tục ô nhiễm, bầu trời mù mịt như có sương mù?

Tình trạng ô nhiễm không khí kéo dài tại Hà Nội là kết quả của nhiều nguồn phát thải kết hợp với điều kiện thời tiết bất lợi.

2.1. Giao thông – nguồn phát thải bụi và khí độc lớn nhất

Mật độ xe máy, ô tô rất cao, đặc biệt trong giờ cao điểm sáng và chiều.
Khí thải từ động cơ đốt trong (xăng, dầu) sinh ra:
- Bụi mịn PM2.5, PM10
- NOx, SO2, CO và nhiều hợp chất hữu cơ dễ bay hơi
Các loại khí này không chỉ gây ô nhiễm mà còn kích thích, tổn thương đường hô hấp.

2.2. Hoạt động xây dựng và san lấp mặt bằng

Cuối năm thường là thời điểm thi công gấp rút các công trình, dự án hạ tầng, nhà ở.
Bụi từ:
- San lấp, khoan cắt bê tông
- Vận chuyển vật liệu xây dựng
- Phá dỡ công trình cũ
Tại nhiều nơi, chưa che chắn tốt, chưa phun nước, chưa rửa xe trước khi ra khỏi công trường, khiến bụi bay trực tiếp ra đường và khu dân cư.

2.3. Yếu tố thời tiết: nghịch nhiệt, lặng gió

Trong những ngày vừa qua, Hà Nội xuất hiện hiện tượng nghịch nhiệt:

Không khí lạnh bị “mắc kẹt” dưới lớp không khí ấm hơn ở phía trên.
Bụi mịn và khí thải không thể bốc lên cao, bị giữ lại sát mặt đất.
Khi gió yếu hoặc lặng gió, chất ô nhiễm không được “thổi đi”, dẫn tới:
- Ô nhiễm kéo dài nhiều ngày liên tiếp
- Chỉ số AQI gần như không cải thiện trong cả ngày

Chính sự kết hợp giữa nguồn thải lớn + thời tiết bất lợi đã khiến Hà Nội rơi vào tình trạng ô nhiễm nối dài, bầu trời xám đục, tầm nhìn giảm, cảm giác ngột ngạt, khó thở khi ra ngoài.

3. Bụi mịn, AQI cao ảnh hưởng sức khỏe người dân như thế nào?

Khi chất lượng không khí xuống mức kém, xấu, rất xấu, người dân có thể gặp ngay các triệu chứng khó chịu, và về lâu dài xuất hiện nhiều nguy cơ bệnh tật.

3.1. Ảnh hưởng ngắn hạn

Trong những ngày Hà Nội ô nhiễm nặng, nhiều người ghi nhận:

Đau đầu, mệt mỏi, uể oải, khó tập trung
Khô mắt, cay mắt, chảy nước mắt, kích ứng kết mạc
Rát họng, ho khan, ho kéo dài, khò khè
Khó thở, tức ngực, đặc biệt khi vận động hoặc leo cầu thang
Nhiều trẻ em ho về đêm, sổ mũi, hắt hơi nhiều hơn bình thường

Những triệu chứng này thường nặng hơn vào sáng sớm và tối muộn, khi nồng độ bụi mịn có xu hướng tăng.

3.2. Ảnh hưởng lâu dài

Nếu tình trạng ô nhiễm kéo dài, việc thường xuyên hít phải bụi mịn có thể:

Tăng nguy cơ viêm đường hô hấp mạn tính, viêm phế quản mạn
Làm nặng thêm các bệnh sẵn có như:
- Hen phế quản
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)
- Bệnh tim mạch, tăng huyết áp
Góp phần tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim ở người lớn tuổi, người có bệnh nền tim mạch
Ảnh hưởng đến:
- Giấc ngủ, sức khỏe tinh thần, làm người bệnh cảm thấy khó chịu, bức bối, dễ căng thẳng hơn
- Chất lượng cuộc sống nói chung: ngại ra ngoài, hạn chế vận động thể lực, ảnh hưởng công việc và học tập.

4. Nhóm đối tượng nào bị ảnh hưởng nặng nề nhất?

Dù ô nhiễm không khí ảnh hưởng tới tất cả mọi người, nhưng có một số nhóm nhạy cảm dễ bị tác động nặng hơn:

Trẻ em:
- Đường thở nhỏ, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện
- Chạy nhảy, vận động nhiều → hít vào nhiều không khí hơn
Người cao tuổi:
- Thường mắc sẵn bệnh tim mạch, hô hấp, tăng huyết áp
- Sức đề kháng suy giảm theo tuổi
Người có bệnh nền hô hấp:
- Hen, COPD, viêm xoang, viêm mũi dị ứng
Người có bệnh tim mạch, tiểu đường, rối loạn mỡ máu
Phụ nữ mang thai

Ở các nhóm này, những ngày ô nhiễm, nguy cơ:

Khó thở tăng
Cơn hen bùng phát
Nhập viện vì viêm phổi, viêm phế quản tăng
Các biến cố tim mạch có thể xuất hiện nhiều hơn

5. Hà Nội đang làm gì để kiểm soát ô nhiễm không khí?

Trước thực trạng ô nhiễm kéo dài, thành phố đã triển khai nhiều biện pháp:

Tăng cường giám sát:
- Hệ thống quan trắc chất lượng không khí
- Sử dụng camera, thiết bị bay không người lái (drone) để phát hiện đốt rác, đốt rơm rạ trái phép
Yêu cầu các công trường xây dựng:
- Che chắn kỹ khu vực thi công
- Phun sương chống bụi
- Rửa xe, rửa bánh xe trước khi ra khỏi công trường
Ngành y tế, giáo dục:
- Nâng mức cảnh báo cho trẻ em, người già, người bệnh hô hấp
- Khuyến cáo hạn chế hoạt động ngoài trời khi AQI ở mức xấu
- Xem xét điều chỉnh lịch học, hoạt động thể dục ngoài trời cho học sinh trong những ngày ô nhiễm nặng

Tuy nhiên, các biện pháp với nguồn thải và hạ tầng cần thời gian dài mới cải thiện rõ rệt. Trong thời gian đó, người dân vẫn phải chủ động tự bảo vệ mình.

6. Người dân cần làm gì để bảo vệ sức khỏe trong những ngày ô nhiễm kéo dài?

Trong bối cảnh chất lượng không khí xấu đi và chưa thể cải thiện ngay, mỗi người có thể giảm bớt rủi ro cho bản thân và gia đình bằng một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả:

6.1. Theo dõi chỉ số AQI hằng ngày

Sử dụng các ứng dụng hoặc website đo chất lượng không khí để:
- Biết thời điểm nào không khí xấu nhất
- Điều chỉnh giờ ra ngoài, tập luyện cho phù hợp
Hạn chế ra ngoài khi AQI ở mức xấu (151–200), rất xấu (201–300).

6.2. Đeo khẩu trang đạt chuẩn khi ra ngoài

Chọn khẩu trang có khả năng lọc bụi mịn (tương đương N95, KN95, hoặc khẩu trang nhiều lớp chất lượng tốt).
Đeo đúng cách, che kín mũi – miệng, tránh đeo dưới mũi.
Thay khẩu trang khi ẩm, bẩn.

6.3. Hạn chế hoạt động ngoài trời vào thời điểm ô nhiễm nặng

Tránh tập thể dục, chạy bộ ngoài trời vào:
- Sáng sớm
- Tối muộn
Ưu tiên:
- Tập trong nhà, phòng gym, hành lang thoáng
- Hoặc chọn những ngày AQI ở mức trung bình trở lên.

6.4. Giữ không khí trong nhà sạch hơn

Khi AQI ngoài trời ở mức xấu:
- Đóng kín cửa sổ, hạn chế mở cửa lâu
- Nếu có điều kiện, sử dụng máy lọc không khí trong phòng ngủ, phòng khách
Vệ sinh nhà cửa, lau bụi thường xuyên, ưu tiên lau ướt thay vì quét khô để bụi không bay lại vào không khí.

6.5. Chăm sóc hệ hô hấp và sức đề kháng

Uống đủ nước để giữ ẩm đường hô hấp.
Có thể rửa mũi – họng bằng nước muối sinh lý 1–2 lần/ngày để giảm bám bụi, giảm kích ứng.
Duy trì chế độ ăn:
- Nhiều rau xanh, trái cây
- Đủ đạm, đủ vitamin và khoáng chất
Ngủ đủ giấc, giảm thức khuya, hạn chế căng thẳng kéo dài.

6.6. Đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường

Người dân, đặc biệt là trẻ nhỏ, người già, người mắc bệnh nền, cần đi khám khi:

Ho kéo dài, ho nhiều, khò khè
Khó thở, nặng ngực, thở nhanh bất thường
Mệt mỏi nhiều, không rõ nguyên nhân
Cơn hen bùng phát, khó kiểm soát
Trẻ em sốt, ho, thở rít, bỏ ăn, quấy khóc nhiều

Đi khám sớm giúp:

Phát hiện viêm phế quản, viêm phổi, hen… kịp thời
Điều chỉnh thuốc và chế độ chăm sóc phù hợp

7. Thông điệp sức khỏe: Chủ động bảo vệ mình giữa mùa ô nhiễm

Ô nhiễm không khí ở Hà Nội đang dần trở thành tình trạng mang tính mùa vụ, lặp lại hằng năm vào những tháng cuối và đầu năm. Tình trạng này:

Ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe hô hấp, tim mạch, chất lượng cuộc sống
Gây khó chịu trong sinh hoạt hằng ngày, tăng nguy cơ bệnh tật cho trẻ nhỏ, người già, người có bệnh nền

Trong khi các giải pháp về chính sách, hạ tầng, giao thông, xây dựng… cần thời gian dài để cải thiện, thì mỗi người hoàn toàn có thể:

Theo dõi chỉ số AQI hằng ngày
Đeo khẩu trang đúng chuẩn khi ra ngoài
Giảm thời gian tiếp xúc với không khí ô nhiễm
Giữ nhà cửa sạch, không khí trong nhà thoáng nhưng an toàn
Đi khám sớm khi có triệu chứng bất thường

Chủ động bảo vệ bản thân và gia đình trong những ngày ô nhiễm cao chính là cách thiết thực nhất để giảm tác động của bụi mịn lên sức khỏe và cùng cộng đồng chung tay bảo vệ môi trường sống.

NAM DƯỢC PHÚC HOÀN – THƯƠNG HIỆU UY TÍN VỀ CHĂM SÓC SỨC KHỎE THEO YHCT
Nam Dược Phúc Hoàn là thương hiệu uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe theo Y học cổ truyền, đồng thời là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng chất lượng cao.
Với sứ mệnh mang đến những giải pháp an toàn – hiệu quả – bền vững, Nam Dược Phúc Hoàn luôn cam kết lựa chọn nguyên liệu sạch, quy trình sản xuất chuẩn mực và đặt lợi ích sức khỏe của người tiêu dùng lên hàng đầu.
📞 Hotline: 0568 816 666
🏠 Địa chỉ: 43 ngõ 71 Hoàng Văn Thái, Phương Liệt, Hà Nội
🔹 Fanpage: Đông Y Trị Liệu Nam Dược Phúc Hoàn | Hanoi
📱 Zalo OA: 0568 816 666